Beta-glukany w praktyce weterynaryjnej: zastosowanie i skuteczność u psów i kotów

Beta-glukany w praktyce weterynaryjnej: zastosowanie i skuteczność u psów i kotów

Charakterystyka i mechanizm działania beta-glukanów

Beta-glukany to naturalne polisacharydy obecne w ścianach komórkowych drożdży, grzybów, alg oraz niektórych zbóż, takich jak owies i jęczmień. Szczególne znaczenie w medycynie weterynaryjnej mają beta-1,3/1,6-glukany wyizolowane ze ściany komórkowej Saccharomyces cerevisiae. Ich działanie polega na stymulacji układu odpornościowego poprzez aktywację receptorów, takich jak dektyna-1, obecnych na komórkach pochodzenia mieloidalnego. Dzięki temu beta-glukany mogą modulować zarówno odporność wrodzoną, jak i nabytą, wpływając na aktywność makrofagów, neutrofili, limfocytów B i T oraz komórek NK. Beta-1,3/1,6-glukany mogą również wpływać na produkcję cytokin, takich jak IL-6 i IL-10, modulując odpowiedź zapalną organizmu.

Blog

Zastosowanie beta-glukanów w dermatologii weterynaryjnej

Beta-glukany wspomagają regenerację tkanek poprzez aktywację keratynocytów i fibroblastów oraz mogą współdziałać z antybiotykami przeciwko bakteriom, takim jak E. coli i gronkowce, co jest pomocne w leczeniu nawracających infekcji skórnych, które są często wtórne np. do atopowego zapalenia skóry, podczas którego zwierzę intensywnie się wydrapuje.

Beta-glukany w leczeniu chorób przewodu pokarmowego

W leczeniu nieswoistego zapalenia jelit (IBD) u psów beta-glukany wykazują obiecujące wyniki. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie wykazały, że suplementacja karmy beta-glukanami w dawce 7 mg/kg masy ciała prowadziła do znacznej poprawy klinicznej ocenianej w skali CIBDAI oraz do korzystnych zmian w poziomach cytokin prozapalnych i przeciwzapalnych. Ponadto, codzienne przyjmowanie beta-glukanów przez 60 dni pozytywnie moduluje mikroflorę jelitową u psów z łagodnym IBD, zwiększając różnorodność mikrobioty i populacje korzystnych bakterii, takich jak Firmicutes i Bacteroidetes.

Beta-glukany w leczeniu chorób stawów

Beta-glukany wykazują potencjał w leczeniu zapalenia stawów u psów. W podwójnie ślepej, kontrolowanej placebo próbie klinicznej psy otrzymujące dietę zawierającą 800 ppm beta-1,3/1,6-glukanów przez 8 tygodni wykazywały znaczną poprawę w zakresie aktywności, sztywności, kulawizny i bólu w porównaniu z grupą placebo. Choć różnice między grupami nie osiągnęły istotności statystycznej, grupa testowa wykazała większą poprawę numeryczną w ocenianych parametrach.

Wpływ beta-glukanów na odporność i skuteczność szczepień

Beta-glukany mają znaczący wpływ na układ odpornościowy psów i kotów. Badania wykazały, że beta-1,3/1,6-glukany mogą indukować tzw. "wytrenowaną odporność" u psów, zwiększając produkcję związków prozapalnych i przeciwdrobnoustrojowych w odpowiedzi na bodźce bakteryjne. W badaniach oceniano również wpływ doustnego podawania beta-1,3/1,6-glukanów na odporność humoralną u psów, obserwując zmiany w poziomach immunoglobulin A i M. Jednakże, badania na kotach wykazały, że dieta suplementowana beta-1,3/1,6-glukanami nie miała oczekiwanego pozytywnego wpływu na miana przeciwciał przeciwko wściekliźnie po szczepieniu.

Beta-glukany są szczególnie zalecane w trakcie rekonwalescencji, w sytuacjach stresowych, w okresie reprodukcji, przy obniżonej odporności oraz u młodych psów i kotów w celu wzmocnienia naturalnej odporności organizmu.

Wnioski

Badania naukowe wskazują, że beta-glukany, szczególnie beta-1,3/1,6-glukany, mają znaczący potencjał jako substancje immunomodulujące u psów i kotów. Wykazują one skuteczność we wspieraniu organizmu w przebiegu nieswoistego zapalenia jelit oraz zapalenia stawów u psów. U kotów wyniki są mniej jednoznaczne i wymagają dalszych badań. Beta-glukany są uważane za bezpieczne dla większości zwierząt przy stosowaniu w zalecanych dawkach, choć u niektórych zwierząt mogą wystąpić łagodne reakcje alergiczne lub dyskomfort żołądkowy, szczególnie przy pierwszym wprowadzeniu suplementu do diety. Dalsze badania są konieczne, aby w pełni zrozumieć mechanizmy działania beta-glukanów oraz optymalne dawkowanie dla różnych jednostek chorobowych u psów i kotów.

Bibliografia

Amaral, A. R., Rentas, M. F., Rosa, T. C. T., Pereira, T. A. E., Marchi, P. H., Teixeira, F. A., Roberti Filho, F. de O., Putarov, T. C., Cogliati, B., Vendramini, T. H. A., Balieiro, J. C. de C., & Brunetto, M. A. (2024). Microbiota in mild inflammatory bowel disease (IBD) can be modulated by beta-glucans and mannanoligosaccharides: A randomized, double-blinded study in dogs. Veterinary Sciences, 11(8), 349. https://doi.org/10.3390/vetsci11080349

Beynen, A. C., & Legerstee, E. (2010). Influence of dietary beta-1,3/1,6-glucans on clinical signs of canine osteoarthritis in a double-blind, placebo-controlled trial. American Journal of Animal and Veterinary Sciences, 5(2), 97–101. https://thescipub.com/pdf/10.3844/ajavsp.2010.97.101

Haladova, E., & Levkut, M. (2011). Immunomodulatory effect of glucan on specific and nonspecific immunity after vaccination in puppies. Veterinarni Medicina, 56(3), 123–130. https://europepmc.org/article/MED/21354943

Malewska, K., Rychlik, A., Nieradka, R., & Kander, M. (2011). Treatment of inflammatory bowel disease (IBD) in dogs and cats. Polish Journal of Veterinary Sciences, 14(1), 147–153. https://journals.pan.pl/Content/98919/PDF/26_paper.pdf

Roxas, M., & Jurenka, J. (2007). Colds and influenza: A review of diagnosis and conventional, botanical, and nutritional considerations. Alternative Medicine Review, 12(1), 25–48. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17397266/

Zookrak. (n.d.). Immunodol 1-3,1-6 Beta-glukan – koty. Retrieved from https://zookrak.com/pl,produkty,pokaz,immunodol-1-3-1-6-beta-glukan---koty